Paragraaf 1 Lokale heffingen

Wat is het doel van deze paragraaf?
 
Het totale pakket van gemeentelijke belastingen en heffingen bestaat uit tiental verschillende belastingen, heffingen en rechten die worden gelegitimeerd door een belastingverordening die door de gemeenteraad is vastgesteld. Deze paragraaf geeft een overzicht op hoofdlijnen van de resultaten op deze heffingen. De regelgeving is vastgelegd in de wet en in de lokale belastingverordeningen en is uitgebreid toegelicht in de programmabegroting. De cijfers van de begroting betreft de begroting na wijziging.

Ten aanzien van de heffingen onderscheidt de wet drie soorten:
Belastingen: gedwongen betalingen aan de overheid waar geen rechtstreekse contraprestatie van de overheid tegenover staat. Ze kunnen aan een brede of specifieke doelgroep in rekening worden gebracht.

Bestemmingsheffingen: deze dienen ter bestrijding van specifieke kosten. Voorbeelden zijn de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Deze heffingen mogen niet meer dan kostendekkend zijn.

Rechten: een betaling waar een direct aanwijsbare contraprestatie van de overheid tegenover staat. Deze contraprestatie kan bestaan uit een product of dienst. Onderscheid kan worden gemaakt in onder meer gebruiksrechten (bijvoorbeeld haven- of marktgelden) en genotsrechten (waaronder leges). De hoogten van sommige rechten zijn landelijk bepaald. Verder geldt dat deze maximaal kostendekkend mogen zijn.
 
Naast het landelijk beleid is het volgende gemeentelijk beleid geformuleerd:
De bestemmingsheffingen en rechten zijn in principe 100% kostendekkend. Dat is niet overal het geval omdat er bijvoorbeeld wettelijke voorschriften zijn (wettelijke tarieven).
Kwijtscheldingsbeleid. Voor de OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing kan kwijtschelding worden verleend aan personen (niet aan bedrijven). De gemeente Oudewater hanteert voor de kwijtschelding de norm die door het Rijk gegeven wordt aan de gemeenten: 100% van de norm voor de bijstand. Bij een norm onder de 100% is er sprake van strenger beleid. Vrijwel alle inwoners die een aanslag gemeentelijke belastingen ontvangen en moeten rondkomen van een bijstandsuitkering of alleen een AOW-uitkering en geen vermogen hebben, komen op basis van deze norm in aanmerking voor kwijtschelding. De regelgeving voor de kwijtschelding is neergelegd in de Leidraad Invorderingswet 1990.

De lokale lastendruk geeft voor de belangrijkste tarieven weer wat een inwoner van de gemeente betaalt en hoe deze zich het afgelopen jaar hebben ontwikkeld (fictief huishouden). De bedragen zijn gebaseerd op een huishouden in een woning met een gemiddelde waarde voor het belastingjaar 2022 van € 361.000 (2021: € 335.000).

 

OZB
In onderstaande tabel zijn de OZB-tarieven 2022 en 2021 opgenomen. De tarieven 2022 worden geheven als percentage van de WOZ-waarde met peildatum 1 januari 2021.

 

Opbrengst OZB:

Taak- veld		Rekening 2022	Begroting 2022	Begroting na wijziging 2022	Rekening 2021
0.61	Eigenaren woningen	1.941	1.905	1.935	1.863
0.62	Eigenaren niet-woningen	552	551	551	528
0.62	Gebruikers niet-woningen	354	330	350	337
	Totaal € x 1.000	€ 2.847	€ 2.786	€ 2.836	€ 2.728

De opbrengsten van de OZB zijn een fractie hoger dan begroot. In de najaarsrapportage 2022 is de begroting reeds bijgesteld conform de opbrengsten.

 

Ad 2 Precariobelasting
Onder de naam precariobelasting wordt een directe belasting geheven ter zake van het hebben van voorwerpen onder, op of boven de voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond.

Taak- veld		Rekening 2022	Begroting 2022	Begroting na wijziging 2022	Rekening 2021
0.64	Opbrengst € x 1.000	€ 52	€ 12	€ 19	€ 24

In 2022 is er circa € 28.000 meer incidentele precario geheven dan begroot; ook was de opbrengst van de terrassen en standplaatsen circa € 5.000 hoger.

 

Ad 3 Toeristenbelasting
Onder de naam toeristenbelasting wordt een directe belasting geheven voor het houden van verblijf met overnachting binnen de gemeente tegen een vergoeding in welke vorm dan ook door personen die niet als ingezetene met een adres in de gemeente in de basisregistratie personen zijn ingeschreven.

Taak- veld		Rekening 2022	Begroting 2022	Begroting na wijziging 2022	Rekening 2021
3.4	Opbrengst € x 1.000	€ 31	€ 13	€ 13	€ 26

In 2022 zijn niet alleen de aanslagen toeristenbelasting 2022 maar ook die van 2021 opgelegd en geïnd. De ramingen voor 2022 en 2021 waren gelijk, de opbrengst is in beide jaren ca.  € 9.000 hoger uitgevallen, wat het verschil van € 18.000 tussen begroting 2022 en rekening 2022 verklaart.

Ad 1 Afvalstoffenheffing
Voor de bestrijding van de kosten die samenhangen met het inzamelen en verwerken van afval is de gemeente bevoegd om de gemaakte kosten te verhalen. Voor het huishoudelijk afval (afval dat ontstaat vanuit particuliere huishoudens) wordt afvalstoffenheffing geheven.
Onderstaande tabel geeft een overzicht van baten en lasten afvalstoffenheffing. Wanneer de baten hoger zijn dan de lasten, wordt het meerdere in de voorziening afvalstoffenheffing gestort.

 

Dit resulteert in de volgende mutaties van de voorziening afvalstoffenheffing:

Geraamde stand per 1-1-2022	€ 75.088
2021 storting	€ 38.553 (rekening)
2022  storting	€ 86.752 (rekening)

 

Taak- veld		Rekening 2022	Begroting 2022	Begroting na wijziging 2022	Rekening 2021
	Lasten
7.2	Riolering	713	1.014	1.014	769
2.1	Verkeer en vervoer	9			6
2.4	Economische havens en waterwegen	109	106	106	72
	btw exploitatie en op investeringen	98	147	147	109
	Storting in de voorzienig riolering
	Totale lasten	929	1.267	1.267	956
	Baten
7.2	Doorberekende kosten huisaansluitingen	10	5	5	20
7.2	Rioolheffingen woningen	1.665	1.663	1.663	1.477
	Totale baten	1.675	1.668	1.668	1.497
	Saldo (=mutatie reserve; min = onttrekking)	€ 746	€ 401	€ 401	€ 541
	Kostendekkendheidsgraad	180%	132%	132%	157%

 

Dit resulteert in de volgende mutaties van de voorziening riolering conform raadsbesluit GWP Oudewater 2020-2024:

Geraamde stand per 1-1-2022	€ 3.866.068
2021 storting	€ 541.258  (rekening)
2022 storting	€ 745.565 (rekening)

Gemeente Oudewater heeft gekozen voor een grote stijging van de rioolheffing in 2020–2023, zodat de rioolheffing daarna nagenoeg gelijk kan blijven. Het gevolg hiervan is dat de voorziening Riolering fors toeneemt om latere investeringen te dekken.

In de onderstaande tabellen is voor de verschillende rechten opgenomen wat de begrote baten en lasten zijn en wat de kostendekkendheid is. Nagestreefd wordt een kostendekkendheidsgraad van 100%. Zichtbaar is dat dit voor een aantal tarieven nog niet is gerealiseerd.

Ad 1 Leges burgerzaken
Onder de naam ‘leges’ wordt een aantal verschillende rechten geheven ‘ter zake van het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten’. Sommige leges zijn niet voor 100% kostendekkend omdat er voorgeschreven wettelijke tarieven zijn. Voorbeelden hiervan zijn uittreksels burgerlijke stand, reisdocumenten en rijbewijzen.

De leges uit huwelijken en rijbewijzen zijn fors hoger dan begroot. De leges uit reisdocumenten bleven echter achter, wat zich laat verklaren door de veranderde geldigheidstermijn van tien jaar sinds 2014. Vanaf 2024 zullen we een omgekeerd effect waarnemen waarbij sprake zal zijn van een verhoogde vraag naar reisdocumenten.

 

Ad 2 Begrafenisrechten
Op basis van deze verordening worden rechten geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor daarmee verband houdende diensten die de gemeente levert.

Taak- veld		Rekening 2022	Begroting 2022	Begroting na wijziging 2022	Rekening 2021
	Lasten
7.5	Begraafplaatsen	8	16	10	58
7.5	Baten	13	17	14	12
	Saldo € x 1.000	€ 5	€ 1	€ 4	-€ 46
	Kostendekkendheidsgraad	163%	106%	140%	21%

Taak- veld		Rekening 2022	Begroting 2022	Begroting na wijziging 2022	Rekening 2021
	Lasten
3.3	Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen	42	39	39	37
	Totale lasten	42	39	39	37
	Baten
3.3	Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen	24	25	25	16
	Totale baten	24	25	25	16
	Saldo € x 1.000	-€ 18	-€ 14	-€ 14	-€ 21
	Kostendekkendheidsgraad	57%	64%	64%	43%

 

Ad 4 Bruggelden
Voor iedere doorvaart van de Hoenkoopse brug wordt € 2 per vaartuig gerekend. Met de opbrengst hiervan wordt een deel van de brugbediening door medewerkers van Ferm Werk bekostigd. 

Taak- veld		Rekening 2022	Begroting 2022	Begroting na wijziging 2022	Rekening 2021
	Lasten
2.1	Verkeer en vervoer	50	43	48	57
	Totale lasten	50	43	48	57
2.4	Baten	12	12	12	13
	Saldo € x 1.000	-€ 38	-€ 31	-€ 36	-€ 44
	Kostendekkendheidsgraad	24%	28%	25%	23%

 

Ad 5 Omgevingsvergunningen
Binnen het taakveld omgevingsvergunning is de kostendekkendheid afhankelijk van de baten. Temporisering van de baten levert een lagere kostendekkendheid. Echter, hogere baten zijn meestal gekoppeld aan een grotere werklast wat uiteindelijk kan leiden tot meer capaciteitsinzet. Gevolg hiervan is dat de kostendekkendheid dan niet wordt vergroot maar gelijk blijft.

Taak- veld		Rekening 2022	Begroting 2022	Begroting na wijziging 2022	Rekening 2021
	Lasten
8.3	Wonen en bouwen	511	355	355	714
	Totale lasten	511	355	355	714
	Baten
8.3	Wonen en bouwen	1.233	350	1.300	542
	Totale baten	1.233	350	1.300	542
	Saldo € x 1.000	€ 722	-€ 5	€ 945	-€ 172
	Kostendekkendheidsgraad	241%	99%	366%	76%

In 2022 zijn de baten omgevingsleges enorm toegenomen door drie grote projecten: Oranje Bolwerck, Schuylenburcht en Westerwal. Deze projecten waren samen goed voor bijna € 1 miljoen aan omgevingsleges. Dit heeft geresulteerd in een meer dan volledige kostendekkendheid, ondanks dat de kosten in 2022 ook veel hoger zijn geweest dan begroot. De kosten namen vooral toe door externe inhuur om de aanvragen te behandelen.