Inleiding

Voor u ligt de nu Kadernota 2026-2029. Op 7 november jl. is de Programmabegroting 2025-2028 door uw raad vastgesteld met een structureel tekort vanaf 2026 van circa 1 miljoen. In de Voorjaarsrapportage 2025 zijn er nog steeds tekorten voor deze jaren. De uitkomst uit de Voorjaarsrapportage 2025 is de start van deze Kadernota.

Gelet op de meerjarige tekorten is er begin dit jaar een bezuinigingsoperatie gestart. In een raadsinformatiebrief (D/24/164734) hebben wij u geïnformeerd over dit bezuinigingstraject voor het opstellen van de Programmabegroting 2026-2029. In deze Kadernota bieden wij u een pakket maatregelen aan om te komen tot een sluitende begroting voor 2026 en een begroting 2027 met een klein tekort. Hierbij is ook onze inzet om voor de jaren 2028 en 2029 te komen tot een acceptabel - oplosbaar tekort.
Ook is er in deze Kadernota invulling gegeven aan de door uw raad aangenomen motie "Rustig aan" (M-124).  In de motie wordt opgeroepen eerst te kijken naar temporiseren van investeringen, voordat  bezuinigingen en lastenverzwaringen overwogen worden. Daarom hebben wij het traject "Investeringen in balans" gestart.  Dit naar aanleiding van de jaarlijkse boeggolf aan investeringen die worden doorgeschoven, de hoogte van de schuldquote en de capaciteit van de organisatie.

Ook zou het college nog terugkomen bij de Kadernota op het fietsplan (T-923) en de reserve wegen (M-127).  U ontvangt een raadsinformatiebrief waarin de maatregelen en de  kosten worden opgesomd. In de raadsinformatiebrief is een totale lijst gemaakt waarbij onderscheid is gemaakt tussen voltooid, in onderzoek en uitvoeringsgereed. In deze Kadernota wordt voorgesteld om een nader onderzoek te doen om de komende maatregelen inzichtelijk te maken. Verder hebben wij wel enkele fietsmaatregelen opgenomen waar dekking voor was / is gevonden.
Het inzichtelijk maken van de kosten voor het onderhoud van Wegen is niet gelukt. Wel wordt er, omdat er investeringen worden getemporiseerd of geschrapt bij het opstellen van de begroting gekeken om een dotatie aan de reserve wegen te doen om het risico te verkleinen. Daarnaast is in de voorjaarsrapportage een onderzoek opgenomen om de kosten inzichtelijk te maken.

Het college heeft via de IJsselbode een oproep gedaan om mee te denken over de bezuinigingen. Men kon langskomen op een middag/avond en schriftelijk reageren. Via beide kanalen is een aantal reacties binnen gekomen. Het idee was om ook via de participatietool de inwoners gelegenheid te geven hun voorkeur aan te geven welke maatregelen wel en welke niet op steun konden rekenen. Omdat de inventarisatie van het totaal aan bezuinigingen zo weinig opleverde zodat er geen echte keuze mogelijk was heeft dat onderdeel geen doorgang gevonden. Alle mensen die gereageerd hebben, hebben persoonlijk bericht gehad wat er met hun voorstellen is gedaan in de Kadernota. 

In de Kadernota is tevens rekening gehouden met de te verwachten hogere bijdrage aan Woerden als gevolg van de nieuwe dienstverleningsovereenkomst (DVO) (1.060K), alsmede het vervallen van de bijdrage van 138K die Oudewater van Woerden vanuit het verleden ontvangt. 
Bij de dekking van de verhoogde bijdrage hebben wij gekozen voor een ingroeimodel om met één stap van € 250.000 toe te groeien naar het bedrag dat voortvloeit uit de voorgestelde methodiek. Tegenover de verhoogde bijdrage DVO staan ook al dekkingsbronnen (643K) die al op diverse programma's in de begroting van Oudewater waren verwerkt. Als laatste is er een PM post opgenomen, omdat er op dit moment nog zaken worden uitgezocht die kunnen leiden tot een andere bijdrage.

In de Kadernota is nog geen rekening gehouden met de uitkomsten van de meicirculaire. Wel hebben wij de verwachte en ingeschatte hogere inkomsten van het Rijk in deze Kadernota opgenomen. Dit op basis van de Voorjaarsnota van het Rijk. De meicirculaire moet hierover definitieve duidelijkheid gegeven. 
De algemene uitkering uit het Gemeentefonds is onze grootste inkomstenbron, die schommelt qua hoogte. Het is daarom goed dat de AR wordt aangevuld om mogelijk tegenvallers weer enigszins op te kunnen vangen en risico's af te dekken.

Gelet op de Oudewaterse financiële situatie denken wij met bovenstaande maatregelen een passende Kadernota aan te bieden, waarin Oudewater goed voorbereid is voor de komende jaren.

Rekening houdend met de financiële uitkomsten van het bovenstaande ontstaat het volgende totaaloverzicht:

Nummer 1 Voorjaarsrapportage 2025
Hierbij wordt verwezen naar de Voorjaarsrapportage 2025 die aan uw raad is aangeboden voor de vergadering van 10 juli 2025.

Nummers 2 -3 -10 Onvermijdelijke ontwikkelingen
Verwezen wordt naar de onderdelen "Onvermijdelijke ontwikkelingen" en Investeringen in balans - Investeringsplanning" van deze Kadernota.

Nummers 4 tot en met 7 Dienstverleningsovereenkomst
Hiervoor wordt verwezen naar de inleiding boven de tabel.

Nummers 8 - 9 - 11 - 12 Verhoging inkomsten en bezuinigingen
Wij verwijzen hiervoor naar het onderdeel "Verhoging inkomsten - bezuinigingen" van deze Kadernota.

Nummers 13 tot en met 15
Met de bij deze nummers genoemde onderwerpen kan het saldo worden beïnvloed. Als er een overschot is stellen  wij voor deze te stoten in de bestemmingsreserve wegen, die dan als dekking kan dienen voor het onderhoud van de investeringen in wegen die wij hebben geschrapt. Dit om de veiligheid te kunnen blijven garanderen.  Onder het kopje "Investeringen in balans - planning" van deze Kadernota wordt dit verder toegelicht.
Ook is een keuze om tekorten in meerjarenperspectief te dekken uit de algemene reserve, dan wel een verhoging van de OZB.